دوم اينكه اين درس كاربردي مي باشد و لازم است آموخته هاي ساير دروس در اين درس به كارگرفته شوند .به اين معني كه كاربرد ساير دروس نيز به نوي در ايرن درس خود را نشان مي دهد .به همين خاطر به دانشجويان توصيه مي شود حتما قبل از اين درس دروسي مثل  روانشناسي تربيتي، روشها و فنون تدريس و طراحي و كاربرد مواد آموزشي را مرور كنند.

جهت اجاره كلاس با شماره درج شده در قسمت تماس با ما تماس حاصل فرماييد.

طراحي برنامه آموزشي

اين مقاله مختصر با هدف آشنا كردن شما با اصرول علمي و مراحل طراحي برنامه آموزشي در برنامه هاي آموزشي طراحي شده است تا بتوانيد با كمك مطالب علمي و راهنماهاي عملي ارائه شده در ايرن جزوه، برنامه هاي آموزشي مرتبط با موضوعات آموزشي طراحي كنيد.

آموزش

آموزش در مقايسه با آموزش و پرورش يا تعليم و تربيت دربردارنده فعاليتهاي رسمي تر منظم تر و مشخص تري است. براون و اتكينس (1991) آموزش را اينگونه تعريف كرده اند: “فراهم آوردن فرصتهايي براي اينكه دانش آموزان يادبگيرند”. اين فرصتها با هدفهاي مشخص طرحريزي مي شود و در اختيار يادگيرنده قرار مي گيرد.

نگرشهاي نوين در آموزش هرچند طرحريزي براي فرصتهاي آموزشي را مي پذيرند اما بر نقش فعال يادگيرنده و ايجاد فرصتهاي نزديك به زندگي واقعي مسئله مند و اصيل تأكيد مي كنند.

طراحي آموزشي:

به طوركلي طراحي برنامه آموزشي را مي توان علم هنر و شيوه ايجاد برنامه هاي آموزشي يا تهيه آموزش دانست .اين تعريف بسيار كلي است .در تعريفي ديگر آمده است كه طراحي برنامه آموزشي:

“فرايند پيش بيني روشها براساس اهداف در شرايط خاص است اشاره كرده است كه به طوركلي در طراحي برنامه آموزشي فعاليتهايي از قبيل تعيين هدف تحليل آموزشي گزينش محتوا و رسانه ها و تعيين نظام ارزشيابي انجام مي شود. با اين حال فرايند طراحي آموزشي متأثر از عوامل مختلفي از قبيل ديدگاه و تجارب طراحي آموزشي ماهيت موضوع مخاطبان و نيازهاي آموزشي است.

ارتباط

هر موقعيت آموزشي يك موقعيت ارتباطي به شمار مي رود لذا لازم است مفهوم ارتباط را به درستي بشناسيم.

طراحي آموزش اثربخش درگرو طراحي بهينه پيامهاي آموزشي است .ارتباط عبارت است از “فرايند انتقال پيام از سوي فرستنده براي گيرنده مشروط بر آنكه در گيرنده پيام مشابهت معني با معني موردنظر فرستنده پيام ايجاد شود.

فرايند و عناصر طراحي آموزشي

طراحي برنامه آموزشي يك فرايند است. فرايند طراحي آموزشي مجموعه اي از مراحل به هم پيوسته و وابسته را شامل مي شود .فرايند طراحي آموزشي تحت تأثير الگوي انتخاب شده براي طراحي آموزشي است .از آنجا كه الگوهاي طراحي آموزشي از تنوع زيادي برخوردارند فرايند طراحي نيز متفاوت مي باشد.

ويژگيهاي اين فرايند :اين فرايند داراي آغاز و انجامي است .طراح بسته به هدف موردنظر مسير و شيوه خاصي را مي پيمايد. طراحي آموزشي براساس يك نياز آموزشي شكل مي گيرد .طراحي آموزشي مستلزم يك مجموعه تصميم گيري و انتخاب است .انتخابها بايد انديشيده و سنجيده انجام گيرند.

جهت اجاره كلاس با شماره درج شده در قسمت تماس با ما تماس حاصل فرماييد.

طراحي آموزشي در سطح خرد و كلان

بسته به اينكه طراحي آموزشي در چه سطحي و با چه حجم و وسعتي انجام مي گيرد متفاوت است. طراحي آموزشي براين اساس به دو سطح خرد و كلان تقسيم مي شود.

در طراحي سطح كلان طراحي آموزشي مفهومي گسترده است كه براي سطح وسيعي از مخاطبين به كار مي رود. براي مشال هنگامي كه آموزش يك درس براي يك سال تحصيلي و براي كل كشور طراحي مي شود.

در اين گونه طراحي بر انتخاب و طراحي محتوا تأكيد بيشتري مي شود .در مقابل طراحي در سطح خرد در سطح محدودي صورت مي گيرد. حوزه كار طراحي در مقياس كوچكي است كه اغلب شامل يك درس خاص در كلاس خاص است. در اينگونه طراحي بيشتر بر راهبردها و روشهاي آموزشي تأكيد مي شود.

الگوهاي طراحي آموزشي

الگوي طراحي آموزشي را مي توان نوعي بازنمايي فرايند طراحي آموزشي دانست كه در آن عناصر اصلي يا مراحل طراحي آموزشي و روابط بين آنها نشان داده شده است .با پيروي از الگو طراح آموزشي اطمينان مي يابد كه فرايند طراحي جامع و نظام مند است و موجب كيفيت برتر محصول و مهمتر از آن عملكرد موفق يادگيرنده خواهد شد.

در ادامه به معرفي دو الگوي شناخته شده طراحي آموزشي مي پردازيم و پس از آن مراحل طراحي آموزشي را به طور مفصل توضيح مي دهيم.

الگوي عمومي طراحي آموزشي (ادي)

الگوي عمومي طراحي آموزشي (ADDIE) يكي از الگوهاي سيستمي است .البته اين الگو به عنوان زيربناي بسياري از الگوهاي طراحي آموزشي امروزي شناخته شده است .الگوي مذكور داراي پنج مرحله است : تحليل طراحي تهيه اجرا و ارزشيابي

اين الگو معروف به الگوي ADDIE است كه يكي از الگوهاي معتبر و شناخته شده طراحي آموزشي است و درواقع پايه بسياري از الگوهاي ديگر را نيز تشكيل داده است .اين الگو توسط رويس در سال 1971 ارائه شد .نام اين الگو درواقع سرواژه هايي است براي 5 گام كه براي ايجاد آموزشي مورد رهنمودهاي پويا و منعطفي را فراهم مي سازند.

اين گامها مبتني بر رويكرد عمومي سيستمها هستند كه در ماهيت سيستماتيك است .خروجي هر مرحله ورودي مرحله بعدي مي شود. براي داوري درباره ارزش فرايندها در زمانيكه فعاليتها روي مي دهند ارزشيابي هاي تكويني وجود دارند كه در هريك از پنج مرحله صورت مي گيرد؛ در نتيجه هر وقت لازم باشد بازنگري انجام مي شود.

مرحله اول

در مرحله اول اطلاعاتي درباره مخاطبان نيازهاي يادگيري بودجه محدوديتهاي موجود و غيره جمع آوري مي شود.

تحليل وظيفه يا شغل بررسي مهارتها دانش و تواناهيهاي موردنياز براي شاگردان و همچنين شناسايي تواناهيهاي ورودي شاگردان ازجمله فعاليتهايي است كه در اين مرحله انجام مي گيرند.

مرحله دوم

در مرحله دوم طراحي برنامه آموزشي طرح مبسوطي از آموزش را تدارك مي بيند كه شامل انتخاب روشها و رسانه هاي آموزشي و تصميم گيري درباره راهبردهاي آموزشي است. در اين مرحله هدفهاي عيني آزمون و طرح آموزش نيز تهيه مي شود .سرفصلهاي دوره نيز طراحي مي شوند.

مرحله سوم

طرح آموزشي مورد بررسي قرار مي گيرد .در مرحله سوم تهيه انتخاب يا تدارك رسانه ها و مواد آموزشي موردنياز و تصميم گيري درباره فعاليتهاي گروهي يا انفرادي ازجمله فعاليتهاي اين مرحله به شمار مي رود.

مرحله چهارم

مرحله چهارم اجرا: در اين مرحله سيستم آموزشي تهيه شده در شرايط عملي اجرا مي شود.اجراي آموزش و پشتيباني از برنامه آموزشي و همچنين رفع مشكلات فني از عمده ترين فعاليتهاي اين مرحله به شمار مي رود. در مرحله اجرا نيز ارزشيابي صورت مي گيرد.

مرحله پنجم

مرحله پنجم ارزشيابي: در مرحله ارزشيابي تمام ابعاد برنامه مورد ارزشيابي قرار مي گيرند.

الگوي اشور (ASSURE)

الگوي اشور كه توسط هينيچ مولندا راسل و اسمالدينو ارائه شده است داراي مراحل زير مي باشد:

مراحل الگو:

تحليل ويژگيهاي فراگيران

سن جنسيت توانايي ذهني

دانش و توانايي پيش نياز

سطح يادگيرنده . بدفهمي

بيان اهداف

تمركز بر توانايي يادگيرنده

انتخاب روشها و رسانه ها

ملاحظه قرار دادن ويژگيهاي

مواد آموزشي و وظايف يادگيري

به كارگيري رسانه ها و مواد آموزشي

پيش آزمون تمرينات آماده سازي شرايط و يادگيرندگان ارائه مواد

مشاركت يادگيرندگان

بازخورد

ارزشيابي

رسيدن به اهداف يادگيري مواد آموزشي و روشها

الگوهاي متعدد ديگري براي طراحي برنامه آموزشي توسط صاحبنظران اين رشته ارائه شده اند كه در اينجا مجال پرداختن به آنها فراهم نمي باشد .از جمله اين الگوها مي توان به اين موارد اشاره كرد: الگوي ديك و كري الگوي موريسون و كمپ الگوي گانيه و بريگز الگوي كاراموزي شناختي الگوي رايگلوث.

در ادامه ما به ارائه الگوي موردنظر خودمان و معرفي اجزا و عناصر آن مي پردازيم .اين الگو براساس شرايط مخاطبان و با استفاده از چند الگو تهيه شده است .بيشتر منطبق با الگوي اشور و الگوي ديك و كري مي باشد.

مراحل طراحي آموزشي (الگوي تركيبي)

الگوهاي طراحي برنامه آموزشي كه جنبه سنتي دارند معمولاً از رويكردي سيستمي و خطي بهره مي گيرند بدين معني كه مراحل و گامهايي كه در الگو مي آيند درارتباط متقابل با همديگر هستند و برهم تأرير مي گذارند و از هم تأثير مي پذيرند .به عنوان مثال به فرايند آموزش به عنوان يك سيستم نگاه مي شود كه داراي ورودي و خروجي است و از اجزاي مشخصي تشكيل شده است و خروجي هاي آن براساس ورودي ها ارزيابي مي شوند.

يا مشلاً هميشه تعيين سوالات ارزشيابي تحت تأرير هدفهاي آموزشي است .علاوه براين رويكردهاي سنتي جنبه خطي داشتند و مراحل پشت سرهم انجام مي گرفتند كه البته اين رويه در الگوهاي جديد پيروي نمي شود و توصيه نيز نمي شود لذا طراح خود مي تواند بنا بر موقعيتي كه در آن قرار دارد از هر مرحله مي تواند شروع كند و مي تواند لزوماً از فرايند مشخص شده به طور دقيق پيروي نكند.

در الگوي زير كه مراحل آن به ترتيب مي آيد نيز اين نكات صادق است.

منبع:rentcheap